Hoe de mkb-adviseur de financieringspuzzel maakt | ESB-publicatie "De toekomst van banken"

Op dit moment ben ik onderweg naar Wenen om de komende dagen te spreken over trends in alternatieve financiering in Europa bij een expert bijeenkomst van de Europese Commissie over alternatieve financiering en het aansluitend het CrowdDialog congres.

Er was weer veel nieuws de afgelopen week rond alternatieve financieringsvormen. In deze nieuwsbrief enkele nieuwe rapporten over de rol van de mkb-adviseur en artikelen over de toekomst van banken.

Deze week heb ik de volgende artikelen geselecteerd:

• Hoe de mkb-adviseur de financieringspuzzel maakt
• ESB publicatie "De toekomst van banken"
• Nieuwe EU wetgeving rond faillissementen
• Crowdfunding master opleiding bij universiteit in Noorwegen
• Van ICO naar STO - Crypto-investeringen worden volwassen

Opmerkingen of aanvullingen? Stuur een reply op deze nieuwsbrief of mail me op ronald@kleverlaan.com.

Ronald

PS. Deze nieuwsbrief doorgestuurd gekregen? Aanmelden kan hier.

Hoe de mkb-adviseur de financieringspuzzel maakt

Vandaag wordt een nieuw rapport gepubliceerd door het onderzoeksconsortium Gestapeld Financieren. Dit rapport laat op basis van interviews zien welke kennis en kunde de besluiten van financieel adviseurs van mkb-bedrijven bepalen. Hiervoor zijn 19 uitgebreide interviews gehouden met een diverse groep van mkb adviseurs.

Bij de analyse van de resultaten is gekeken naar de thema’s: financieringsdoel, financiers & financieringsvormen, financieringsrisico en het proces.

Financieringsdoel

Bij het financieringsdoel zijn beperkte tijd en snelheid een gegeven volgende de geïnterviewde personen. Werkkapitaal en korte termijn financiering worden verreweg het meest aangevraagd. Daarna volgt groeifinanciering. Herfinanciering wordt nauwelijks genoemd.

Financiers & financieringsvormen

Bij het thema financiers en financieringsvormen is de bank de dominante partij. De banken hebben een voorkeurspositie bij adviseurs. Dit komt door het netwerk, het verleden, het tarief en de kennis van de adviseurs. Crowdfunding, factoring en leasing worden daarnaast genoemd.

Factoring en leasing worden daadwerkelijk ingezet, maar over crowdfunding zijn grote verschillen van inzicht. Ook wordt duidelijk dat adviseurs maar een klein palet van financieringsvormen toepassen. Met name kennis en ervaring over subsidies ontbreekt. Gestapeld financieren vindt men passend voor grotere financieringen van €500.000 en hoger.

Risico

Bij het thema ‘risico’ wordt de ondernemer zelf het meest genoemd. De ondernemer en de kwaliteit van de informatie zijn belangrijke risicofactoren voor het wel of niet slagen van de financieringsaanvragen. Daarnaast speelt levensfase van de onderneming een belangrijke rol. Starters zijn moeilijk bancair te financieren.

Proces

Bij het proces van de financieringsaanvraag lijkt het netwerk van de adviseur dominant. Nieuwe aanbieders en nieuwe technologie (fintech) lijken hier weinig verandering in te brengen. Het tijdsaspect speelt hierbij een belangrijke rol. De financieel adviseur moet in een beperkte tijd tot een goede afweging komen. Dit kan een optimale financieringskeus belemmeren, omdat maar een aantal opties worden overwogen.

Optimale financieringsoplossing wordt niet gevonden

Uit het onderzoek blijkt dat bij de mkb-adviseur niet de optimale financieringsoplossing centraal staat, maar een tevreden klant, die zelf bekend moet zijn met de aangeboden financieringsvorm.

De analyses tonen tevens aan dat optimale financieringsvormen volgens de pecking order theory meestal niet worden gevolgd. Bankfinancieringen zijn zo dominant, dat het vrijmaken van intern kapitaal binnen de onderneming door bijvoorbeeld leasing en factoring veel minder wordt toegepast. Ook family, friends and fans door Rao en Kumar (2015) als eerste stap in de financiering genoemd, wordt door mkb-adviseurs weinig genoemd.

Eenmalige financiering of structurele ondersteuning

Er lijkt een splitsing in de markt te voltrekken van eenmalige, dealgerichte financieringsadviezen met relatief weinig adviesuren en adviseurs die uitgebreider financieel advies geven en een lange termijn relatie met de ondernemer opbouwen.

Het volledige rapport is hier te downloaden.

ESB publicatie "De toekomst van banken"

Afgelopen week kwam een uitgebreid rapport uit van economen-blad ESB over de toekomst van banken. Hoewel er interessante artikelen instaan over de stappen die de afgelopen 10 jaar zijn gezet, miste ik een duidelijke visie op de toekomst en kritische bijdragen in de artikelen. Het was meer een rapport over "De huidige positie van banken".

Enkele internationale trends (Fintech, alternatieve financiering, EU wetgeving, de nieuwe rol van "trusted advisors") worden gelukkig wel beperkt geduid, maar de trends werden niet naar de toekomst doorgetrokken als toekomstige scenario's waarin banken een compleet andere rol in het financieringslandschap zouden kunnen spelen. Maar wellicht had dit te maken met het feit dat het onderzoek gefinancierd werd door de NVB.

Disruptieve scenario's

Het zou mooi zijn geweest als ESB ook kritische onderzoekers aan het woord had gelaten die enkele disruptieve ontwikkelingen als mogelijke toekomstscenario's hadden uitgewerkt als vergezicht, zoals macro-ontwikkelingen rond geldschepping door centrale banken, crypto-geld en financiering via tech-platformen (Amazon/Google), maar ook micro-ontwikkelingen rond opkomst van micro-banken en lokale financiering (kredietunies, community banken).

Er staan echter nog steeds een aantal interessante artikelen in het rapport van onderzoekers van binnen en buiten banken. Enkele artikelen die ik interessant vond:

• Diversiteit in de financiële sector is van groot belang (zie ook FD artikel) - Na de crisis van 2007 hebben we in Nederland keuze uit drie grootbanken die nauwelijks van elkaar verschillen. Voor stabiliteit van het financiële systeem is meer diversiteit nodig.
• Fintech verandert de positie van de mkb-adviseur - Binnen het Gestapeld Financieren onderzoek werd ook onderzocht wat de de rol van de financiële mkb-adviseur bij toenemende keuzemogelijkheden en digitalisering.
• Bancaire strategie in tijden van fintech - Arnoud Boot geeft een mooi inzicht in de toekomstige rol van banken in het veranderende financiële landschap. Met als voorbeeld de nieuwe rol in de P2P-lending markt.
• Scenario-analyse geeft zicht op bank van de toekomst - Een kijkje in de toekomst door Barbara Baarsma (Rabobank). Zij gaat er hierbij uiteindelijk vanuit dat de bank nog steeds de "trusted advisor" zal zijn in 2025, waarbij de klant al zijn/haar producten bij de accountmanager van de bank gaat afnemen.

Weinig ambitie en vernieuwing in het rapport

Persoonlijk vind ik het interessante onderzoeken, met waardevolle inzichten wat er in het verleden gebeurd is en hoe banken en toezichthouders zichzelf opnieuw aan het uitvinden zijn.

Ik vind het echter een gemis dat het onderdeel "toekomst" zo mager is uitgewerkt in dit rapport. Er staan maar 2 artikelen onder dit kopje (van de 24 artikelen), waarbij er alleen algemene vergezichten worden geboden. Binnen het "technologie" onderdeel worden al wat extra mogelijkheden besproken, maar erg vanuit de bestaande status-quo en rol van de banken.

Het had meerwaarde gehad om vanuit ESB dit breder in te steken. De toekomst van bankieren zou namelijk best zonder banken plaats kunnen vinden.

Het volledige rapport is direct te downloaden vanaf de ESB website.

Nieuwe EU wetgeving rond faillissementen

De EU-ministers van Justitie willen bedrijven die in problemen komen gaan helpen met een nieuwe wet om het aantal faillissementen (en verlies van kapitaal en arbeidsplaatsen) te verminderen.

Herstructurering

Het gaat hierbij om een voorstel om bedrijven meer ademruimte te geven om te kunnen herstructureren en afspraken te maken met financiers. Hierbij wordt bijvoorbeeld aangegeven dat kleine partijen niet een herstructurering kunnen blokkeren. Dit is positief voor de ondernemer, maar het is wel belangrijk dat er voor de (alternatieve) financier dan wel voldoend waarborgen worden behouden dat ook deze belangen worden meegenomen, zodat niet alleen de bank haar geld terug krijgt, zoals vaak nu in Nederland het geval is.

Crowdfunding master opleiding bij universiteit in Noorwegen

Hoewel crowdfunding in Noorwegen nog niet heel erg groot is (zie analyse in mijn Engelstalige nieuwsbrief), komen er wel allerlei interessante initiatieven uit dat land.

De Scandinavische branchevereniging Nordic Crowdfunding Alliance werd gestart en gefinancierd vanuit Noorwegen en nu wordt ook de eerste Europese master course rond crowdfunding opgezet in Noorwegen.

Deelname aan campagnes

Het programma omvat niet alleen presentaties en workshops, maar de studenten zullen ook actief deelnemen aan campagnes. op dit moment hebben al 20 organisaties zich aangemeld om betrokken te worden in deze Crowdfunding Lab opleiding.

Het project is opgezet door Rotem Schneor. Eerder dit jaar gaf hij inzicht in de huidige status van alternatieve financiering in Noorwergen. Over het project:

“We started research of, and education in, crowdfunding in 2012, and we decided early on that we wanted to develop a great expertise in this area. Nowadays, we are at an international level, and we want to provide master’s students with better insight into the different sides of crowdfunding.”

Alternatieve financieringsopleidingen bij Nederlandse onderwijsinstellingen

Deze case kan een mooie inspiratie zijn voor andere hogescholen en universiteiten, ook in Nederland, om alternatieve financieringsvormen, zoals crowdfunding, ook actief op te nemen in het onderwijsprogramma. Onderwijsinstellingen die hier actief mee aan de slag willen, kunnen hiervoor contact opnemen met Stichting MKB Financiering, die hier kennis en ondersteuning voor kan bieden.

Meer achtergrondinformatie over de opleiding in Noorwegen: https://www.uia.no/en/studieplaner/topic/ORG457-1

Van ICO naar STO - Crypto-investeringen worden volwassen

De laatste 12 maanden begint de ICO markt af te koelen en staat op het laagste punt in 17 maanden. Investeerders worden nu ook een stuk rationeler en zien in dat de meeste van de "utility-tokens" en cryptocurrencies die gelanceerd worden bij een ICO niet veel toegevoegde waarde hebben. Eerder dit jaar schreef ik hier al een uitgebreid artikel over, waarbij ik aangaf waarom ik verwacht dat Security Token Offerings (STO) veel meer kans van slagen hebben. Dat artikel is hier terug te lezen.

ICO markt daalt. Is dit erg?

Nu de ICO markt hard daalt (90% lager dan op het hoogtepunt), blijven de professionele projecten over, volgens dit artikel. Daarbij wordt er meer gekeken naar de onderliggende waarde van de bedrijven. Het is dan ook logisch dat er een link gemaakt wordt tussen de waarde van het bedrijf, of de verdiensten en de waarde van de tokens. Dit wordt gedaan door een STO te starten ipv een ICO.

STO is toekomst van equity crowdfunding?

Equity crowdfunding heeft de markt voor risico-investeringen in eigen vermogen van (high-potential) ondernemingen opengebroken. Het werd eenvoudiger om investeringen te doen in dit soort organisaties door een grotere groep investeerders. Een aantal basisproblemen bleven echter bestaan. Investeringen moeten nog steeds via een notaris geëffectueerd worden en verhandelen van de aandelen blijft lastig binnen de huidige wetgeving. In theorie zou dit via een STO opgelost kunnen worden, al zullen op dit moment de STOs in Nederland voornamelijk onder bestaande MiFID wetgeving gaan vallen, omdat de tokens als een "security" worden gezien.

Desico - profit sharing token

Een van de organisaties die hier al een tijdje mee bezig is, en die ik adviseer, is het bedrijf Desico uit Litouwen. Zij gaan de komende maanden via een STO financiering ophalen, waarbij de waarde van de token gekoppeld wordt aan een winstuitkering. Meer informatie over de token kan hier worden gelezen.

Contact

Inspiratie opgedaan en verder praten over vraagstukken en onderzoek rond nieuwe financieringsvormen?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (ronald@kleverlaan.com) of telefoon (06-28254452).