Kredietregister en pandregister een stap dichterbij | £150m Community Business Fund | Corporate Crowdfunding | Medewerkersparticipatie voor brede welvaart en een meer ondernemende maatschappij
Deze week enkele dagen later mijn nieuwsbrief vanwege een uitgebreid interview wat ik mee wilde nemen over ons onderzoek naar medewerkersparticipatie en de mogelijke impact op het verhogen van brede welvaart, meer investeringen in ondernemerschap en een meer ondernemende maatschappij.
Daarnaast deze week een uitgebreide analyse van een groot aantal onderzoeken die naar de Tweede Kamer zijn gestuurd om de mkb financieringsmarkt te verbeteren, zoals fiscale regelingen voor business angels en de invoering van een kredietregister en een zekerhedenregister.
Artikelen deze week:
- Onderzoeken en kamerbrief Mona Keijzer bevestigen noodzaak structurele aanpassingen aan de mkb financieringsmarkt
- Community Ownership Fund van £150 miljoen in VK voor maatschappelijke voorzieningen in lokaal eigendom
- Medewerkersparticipatie: gelijkwaardiger vermogensverdeling én een stimulans voor ondernemerschap
- Consultatie maatschappelijke BV een volgende stap in erkenning sociale ondernemers
- Amazon start eigen crowdfunding platform
Veel leesplezier weer deze week. Opmerkingen of aanvullingen? Stuur een reply op deze nieuwsbrief of mail me op ronald@kleverlaan.com.
Ronald
PS. Deze nieuwsbrief doorgestuurd gekregen? Aanmelden kan hier.
Onderzoeken en kamerbrief Mona Keijzer bevestigen noodzaak structurele aanpassingen aan de mkb financieringsmarkt
In de Beleidsvisie mkb financiering heeft (demissionair) Staatssecretaris Mona Keijzer een aantal onderzoeken aangekondigd om de mkb financieringsmarkt te verbeteren. Nu vlak voor de verkiezingen en het nieuwe kabinet zijn een aantal van deze onderzoeken afgerond en naar de Tweede Kamer gestuurd met een aantal belangrijke aanbevelingen om aanpassingen te doen aan de mkb financieringsmarkt.
Hieronder een samenvatting van deze onderzoeken en de beleidskeuzes die gemaakt worden, waarbij een duidelijke focus wordt gelegd op het ondersteunen en aanjagen van regionale programma's door extra samenwerking en financiering van Regionale Ontwikkelings Maatschappijen (ROMs), het stimuleren van risico-investeringen door vermogende particulieren (business angels), maar dit niet uitbreiden naar alle particulieren (er komt dus géén nieuwe Tante Agaath regeling) en de eerste aanzet tot de oprichting van een zekerhedenregister en een kredietregister.
De Financieringsmonitor 2020
In opdracht van EZK heeft het CBS voor het derde jaar de Financieringsmonitor opgeleverd. Vorige week ben ik al uitgebreid op de conclusies hiervan ingegaan, o.a. dat ondernemers nog steeds vastlopen bij het bankloket (slechts 12% krijgt advies over alternatief) en kennis van non-bancaire financieringen is nog niet voldoende aanwezig bij ondernemers en adviseurs.
De staatssecretaris schrijft verder zelf hierover:
Banken blijven het voornaamste kanaal voor externe financiering, maar het belang neemt af. Zestig procent van het mkb met een financieringsbehoefte overweegt bancair krediet, terwijl dit vorig jaar nog zeventig procent was. Tegelijkertijd is het aanbod van non-bancaire financiering weer toegenomen in 2019 ten opzichte van 2018. Startups en sociale ondernemingen blijken het moeilijkst financiering te vinden. Van hen is respectievelijk 55 procent en 65 procent succesvol.
Onderzoek durfkapitaal vroege fase - Extra investeringen door vermogende particulieren aanjagen
Omdat de toegankelijkheid van kapitaal nog steeds een belemmering is voor startups en het per startup geïnvesteerde kapitaal relatief laag is in Nederland heeft het ministerie va EZK door KplusV (ism Techleap) een onderzoek uit laten voeren naar investeringen in de vroege fase. Hierbij werd gevraagd om te richten op niet-fiscale acties en te leren van best-practices uit het buitenland.
Het onderzoek geeft aan dat er vooral kansen liggen bij particulieren die een vermogen hebben opgebouwd (potentiële informele investeerders). Zij zijn vaak onvoldoende bekend met de mogelijkheden van informal investing en onvoldoende op de hoogte van het beschikbare overheidsinstrumentarium (zoals de Seed Business Angel-regeling). Het ministerie wil de communicatie richting hen versterken door samen te werken met Stichting MKB Financiering, NVP, Techleap en vertegenwoordigers van business angel netwerken.
Acties:
- Meer budget (€15 miljoen) voor ROMs en incubators om investor readiness programma's te ontwikkelen voor ondernemers (One Single Hub regeling)
- Ondersteuning van Erkend Financieringsadvies MKB keurmerk van Stichting MKB Financiering voor betrouwbare en goed opgeleide adviseurs die ondernemers helpen de juiste investeerders te vinden
- Ondersteuning en opleiding voor beginnende informele investeerders (kennisuitwisseling met ervaren informal investors)
- Aanpassen Seed Business Angel regeling zodat meer dan 2 business angels samen kunnen investeren
- Binnen Seed Capital Regeling borgen dat investeringen op vriege fase blijven richten
- Meer data verzamelen via Techleap (StartupFinder), NVP en business angel netwerken om transacties in de markt inzichtelijk te maken.
Het onderzoeksbureau KplusV geeft als samenvatting zelf ook aan dat op middellange en lange termijn er nog aanvullende interventies gedaan kunnen worden in de markt, maar dat daarvoor dataverzameling en analyse in eerste instantie cruciaal is.
"Op langere termijn moet gewerkt worden aan de complexere vraagstukken die fundamenteler van aard zijn en veel verschillende stakeholders vragen. Voorbeelden hiervan zijn het werken aan een nationale technologievisie, nieuwe modellen voor waardedeling, het stimuleren van nieuwe bedrijvigheid en het inrichten van nieuwe financieringsinstrumenten voor kapitaalintensieve sectoren."
Ik sluit mij helemaal aan bij deze laatste alinea. Dit soort fundamentele aanpassingen kunnen niet in enkele jaren worden doorgevoerd. Hiervoor is een lange-termijn visie en ambitie nodig, om over een periode van minimaal 10 jaar actief in te zetten op dataverzameling, maar ook het aanjagen van de vernieuwing en innovatie in de financiele sector.
Aanpassing Vroegefasefinanciering (VFF)
Ook de VFF-regeling wordt aangepast, waarbij een sterkere focus bij de uitvoering gelegd gaat worden bij de ROMs, waardoor de ROMs op termijn alle aanvragen zullen behandelen en ze niet meer vanuit het landelijk loket (RVO) worden uitgevoerd.
Via de VFF-regeling kunnen ondernemers financiering ontvangen om producten en diensten in de ‘proof of concept’-fase (PoC) te ontwikkelen. Er wordt € 30 miljoen beschikbaar gesteld voor de periode 2021-2023
Invoering kredietregister haalbaar en wenselijk
Het Ministerie van EZK heeft afgelopen jaar het onderzoek "nut en noodzaak van het ontwikkelen van een kredietregister" uit laten voeren. Dit naar aanleiding van eerdere onderzoeken waarin geconcludeerd werd dat het feit dat er geen kredietregister in Nederland aanwezig is een beperking oplevert voor de toegang tot financiering voor ondernemers.
Uit het onderzoek blijkt dat dit inderdaad het geval is. Uit het rapport blijkt dat een kredietregister kan bijdragen aan een verbeterde toegang tot financiering en aan een verbeterde toegang van nieuwe kredietverleners tot de markt voor mkb-kredieten. Het onderzoek toont daarnaast aan dat, aan de hand van een ruwe inschatting, de voordelen van een kredietregister voor de financiële sector en het mkb zowel de verwachte oprichtingskosten als de operationele kosten overstijgen en dat het ook een bijdrage kan leveren aan de taken van de centrale bank en toezichthouder.
Het onderzoek concludeert verder dat een kredietregister er voor zorgt dat non-bancaire financiers betere inschattingen kunnen maken van risico's waarmee de kosten voor ondernemers lager kunnen worden.
Hoewel de staatssecretaris positief is over de opzet van een kredietregister in Nederland, wordt de oprichting doorgeschoven naar het volgende kabinet. Daarbij wordt geadviseerd om nog aanvullend (kritisch) onderzoek uit te voeren om het kredietregister een goede juridische basis mee te geven, maar ook om uitspraken te gaan doen wie het kredietregister gaat beheren en de hoeveelheid data die opgenomen gaat worden in het register.
Wel wordt nadrukkelijk aangegeven dat het zeer belangrijk is dat bij de oprichting van een kredietregister er een optimale aansluiting plaats gaat vinden voor non-bancaire financiers.
Verkenning Zekerhedenpraktijk
In opdracht van het Ministerie van EZK heeft BDO een onderzoek uitgevoerd naar obstakels die mkb ondernemers tegen kunnen komen als zij al een financiering hebben waarbij ook al zekerheden zijn verstrekt en zij op zoek gaan naar een tweede financiering.
Uit het onderzoek kwam naar voren dat er in de onderzochte cases geen overeenstemming kon worden bereikt over medewerking aan de verstrekking van een tweede zekerheidsrecht.
Hoewel dit onderzoek relatief beperkt was (er werden 4 casussen geanalyseerd) toonde het volgens de onderzoekers wel aan dat er uitgebreider onderzoek nodig was, o.a. om te zien of een krediet- en/of pandregister kan helpen om eenvoudiger pandrechten te delen.
Om klachten beter in kaart te brengen wordt in overleg met Kifid besproken of er een mogelijkheid is om klachten over het delen van zekerheden ook bij hen neer te kunnen leggen, zodat er een geschillenbeslechting plaats kan vinden.
Alle onderzoeken:
- Financieringsmonitor 2020
- Risicokapitaal in de Vroege Fase Onbenut potentieel verzilveren
- Mkb-financiering in Nederland - Een verkenning naar de mogelijke invloed van de zekerhedenpraktijk op de toegang tot vervolgfinanciering
- Nut en noodzaak van een kredietregister in Nederland
Community Ownership Fund van £150 miljoen in VK voor maatschappelijke voorzieningen in lokaal eigendom
Bij de Britse begrotingsbehandelingen is een fonds van £150 miljoen aangekondigd om co-financiering beschikbaar te stellen voor lokale gemeenschappen die gezamenlijk maatschappelijk vastgoed willen overnemen. Dit kan gaan om lokale kroegen en winkels, maar ook het lokale zwembad, sportclub of buurthuis.
£250,000 match-funding per project
Lokale gemeenschappen kunnen vanaf de zomer een aanvraag indienen om tot £250,000 aan co-financiering te ontvangen wanneer zij dit als "community-owned business" op willen zetten. In uitzonderlijke gevallen wordt het zelfs mogelijk om tot £1 miljoen aan co-financiering te ontvangen om een sportclub over te nemen, of om de grond aan te schaffen waar een sportclub op gevestigd is.
In een interview voor Sport Innovatie Studio (NOC-NSF) besprak ik afgelopen week ook de kansen die dit biedt voor lokale sportclubs om FanFunding in te zetten hiervoor in Nederland en welke toegevoegde waarden de sportbonden in dit geval hebben.
Onder de titel "zoek als club ook naar nieuwe geldstromen" gaf ik aan dat naast de traditionele sponsoractiviteiten en crowdfunding acties, clubs ook zakelijker aan kunnen kijken naar de financiering of zelfs mede-eigenaarschap van de club of sportaccommodatie, door het overnemen van "assets" door fans en betrokken leden, waardoor de kosten voor huur, energie of exploitatie omlaag kunnen. Sportbonden kunnen hier een belangrijke rol in spelen om best-practices op dit gebied actief te delen.
Stadmakersfonds
In Nederland hebben we op kleine schaal al een vergelijkbaar initiatief voor de financiering van maatschappelijke projecten: Het Stadmakersfonds. Het fonds is oorspronkelijk gestart met een garantie van €1 miljoen vanuit de gemeente Utrecht om lokale communities de mogelijkheid te geven om vastgoed of grond voor een lokaal project mede te financieren. De eerste investeringen zijn nu gedaan en het is nu wachten op het opschalen van dit fonds naar andere regio's in het land.
Medewerkersparticipatie: gelijkwaardiger vermogensverdeling én een stimulans voor ondernemerschap
Afgelopen week werd ik samen met Erik Stam geïnterviewd over het onderzoek "Making employee ownership work in startups and SME’s".
Dit leverde een uitgebreid en interessant artikel op, met een duidelijke visie op de toekomst van ondernemerschap in Nederland en de rol die medewerkersparticipatie kan spelen in het ontwikkelen van brede welvaart, meer investeringen in ondernemerschap en een meer ondernemende maatschappij.
Op dit moment loopt Nederland ook achter in vergelijking met omringende landen. Het is nu juist het moment om niet alleen vanuit de politiek, maar ook in samenwerking met werknemers en werkgevers te zoeken naar oplossing.
Erik Stam zegt hier over in het interview:
"Als je al een belemmering zou moeten noemen, zijn het de traditionele verhoudingen in het Nederlandse polderlandschap. En de onvolledige beeldvorming over wat medewerkersparticipatie inhoudt. De bonden denken: ‘dit is een iets te riskante vorm van beloning’ en de werkgevers denken: ‘dat betekent iets teveel inspraak van de medewerkers’ – waardoor ze het allebei niet hoog op de agenda willen hebben. Daar willen we met dit rapport graag verandering in brengen."
Ook de mate van belastingheffing beperkt de inzet van medewerkersparticipatie op dit moment. In het interview zeg ik hier over:
"Het huidige fiscale systeem versterkt deze ongelijkheid. In Nederland moet je op dit moment al belasting betalen als je de aandelen of opties in handen hebt, terwijl je ze nog niet kunt verkopen. Dat kan dus alleen gedaan worden door mensen die nu al kapitaal hebben. De ongelijkheid wordt hierdoor alleen maar groter. Dat zou je dus willen oplossen, in ieder geval door de belastingheffing naar achteren te verschuiven. Als je dan uiteindelijk het geld eenmaal op je rekening gestort krijgt, vindt niemand het vreemd om ook belasting te moeten betalen. Dat kun je het altijd nog hebben over hoe hoog die belasting moet zijn, maar dat is een volgende vraag."
Wet eerlijk delen
Opvallend genoeg ontvangt het verhogen van medewerkersparticipatie steun vanuit diverse politieke partijen. In het Tech verkiezingsdebat spraken VVD, D66 en het CDA zich al positief uit over medewerkersparticipatie. Het CDA en D66 hebben hier al eerder een motie over ingediend om een onderzoek uit te laten uitvoeren.
De SP heeft in december zelfs al een wetsvoorstel ingediend "Wet eerlijk delen" om bedrijven met meer dan 100 medewerkers te verplichten om minimaal 10% van de aandelen in het bedrijf beschikbaar te stellen voor medewerkers.
Doel van het initiatiefwetsvoorstel "Regels over de toedeling van winst aan werknemers en het vergroten van de eigenaarschap van werknemers bij de bedrijfsvoering van grote ondernemingen (Wet eerlijk delen)" is om werknemers mee te laten delen in de winst en hun stem binnen vennootschappen te vergroten.
Het is daarbij ook weer direct gekoppeld aan zeggenschap, een keuze die logisch kan zijn, maar niet altijd de beste oplossing is.
Debat ook over fiscale inrichting van medewerkersparticipatie
Het debat over dit wetsvoorstel moet nog gevoerd gaan worden in de Tweede Kamer. Het zou goed zijn als ook de andere randvoorwaarden rond medewerkersparticipatie, zoals in ons rapport worden toegelicht, dan ook wordt meegenomen, waaronder de fiscale behandeling van participaties.
Wanneer dit niet gebeurd dan gaat de invoering namelijk nooit een succes worden, omdat het dan nog steeds onbetaalbaar gaat worden voor voor medewerkers om deel te nemen aan de regeling, omdat de participatie te vroeg en te zwaar belast wordt.
Medewerkersparticipatie staat nu hoog op de politieke agenda. Ik hoop dat ons rapport een bijdrage kan leveren aan een brede politieke, maar ook maatschappelijke discussie om de mogelijkheden uit te breiden en te vereenvoudigen, zodat hiermee de toegevoegde waarde voor medewerkers, onderneming en maatschappij benut gaat worden!
Consultatie maatschappelijke BV een volgende stap in erkenning sociale ondernemers
De nieuwe status voor Nederlandse bedrijven die ondernemen met een sociaal of maatschappelijk doel, is een stap dichterbij. De ministerraad heeft ingestemd met de consultatie van staatssecretaris Keijzer van Economische Zaken en Klimaat. Hiermee wil het kabinet maatschappelijk ondernemerschap beter organiseren en stimuleren.
Politieke partijen vullen dit op eigen manier in
Social-Enterprise, al jaren een aanjager van de sector van maatschappelijke ondernemingen, heeft op basis van de partijprogramma's een overzicht gemaakt op welke manier de diverse politieke partijen naar sociaal ondernemerschap en de Maatschappelijke BV (BVm) kijken.
Publiek-privaat groeiprogramma
D66 wil een groeiprogramma om sociaal ondernemerschap verder te stimuleren, bijvoorbeeld door een landelijk publiek-privaat programma te starten met aandacht voor impactmeting en hiermee kennis te bundelen en te delen zodat gemeenten niet opnieuw het wiel hoeven uit te vinden.
BVm
Er is brede steun voor de gedachten achter de BVm, zo is terug te zien in partijprogramma’s van het CDA, ChristenUnie, D66, SGP, Volt, GroenLinks en PvdA. Hiermee is er een grote kans dat het in de formatiebesprekingen na de verkiezingen in ieder geval besproken gaat worden.
In de steun achter de gedachten van de BV zijn enige verschillen zichtbaar, bijvoorbeeld voor het type onderneming voor wie wettelijke verankering wordt bedoeld. Het CDA spreekt over initiatieven zonder winstoogmerk, de SGP heeft het over bedrijven die maatschappelijke impact boven financieel gewin stellen en de PvdA vindt het juist belangrijk dat álle bedrijven hun maatschappelijke missie vastleggen. De ChristenUnie, Volt en D66 zien vooral het belang van betere her- en erkenning van de sociale onderneming door de nieuwe rechtspositie.
Inkoop door overheid
Ondernemers die aantonen dat zij maatschappelijke meerwaarde realiseren – een basisprincipe van de sociale onderneming - moeten voorrang krijgen bij aanbestedingen, blijkt uit partijprogramma’s van GroenLinks, D66, PvdA en CDA.
Zo heeft D66 de ambitie dat ‘maatschappelijke meerwaarde een prominentere rol krijgt in de Aanbestedingswet’ en stelt de PvdA dat ‘sociale en groene ondernemingen een voorrang krijgen bij aanbestedingen van de overheid’. Volgens het CDA kan een eigen rechtsvorm voor de maatschappelijke onderneming zorgen voor zekere voorrang bij het toekennen van aanbestedingen.
Brede aandacht voor sociaal ondernemen
Concluderend is er brede politieke aandacht voor sociaal ondernemerschap. Zes van de dertien zittende partijen noemen sociaal ondernemen expliciet en pleiten voor verdere stimulering. Ook de relatief nieuwe partij Volt geeft sociaal ondernemen een plek in het partijprogramma.
Er is vooral aandacht voor de juridische positie van sociaal ondernemers en de partijen vinden het belangrijk dat ondernemen met maatschappelijke meerwaarde voorrang krijgt bij overheidsinkopen. De inzet op true pricing lijkt in opkomst, maar blijft beperkt tot een aantal partijen.
Tot slot is er nog weinig aandacht voor het creëren van kennisdeling over sociaal ondernemen bij overheidsorganisaties. De City Deal Impact Ondernemen, die 11 maart van start gaat, biedt de komende drie jaar mogelijkheden voor ministeries, provincies en gemeenten om kennis uit te wisselen over stimuleringsbeleid voor sociaal ondernemerschap.
Amazon start eigen crowdfunding platform
Amazon is gestart met "Build-It", een eigen platform waar klanten producten vooraf kunnen ondersteunen, waarna deze door Amazon zelf doorontwikkeld gaan worden.
Corporate Crowdfunding
Dit soort initiatieven van grote multinationals die crowdfunding inzetten zien we steeds vaker. Enige tijd geleden schreef Trouw hier al een uitgebreid artikel over, waarbij ik enkele voorbeelden deelde over multinationals die hier mee aan het experimenteren zijn, zoals Philips die een nieuwe micro-beamer via Kickstarter en IndieGoGO aan early-adaptors aanbod, waarmee bijna €7 miljoen aan verkopen werd gerealiseerd.
Maar ook Gillette, Coca-Cola en LEGO maakten gebruik van crowdfunding om externe innovatie in huis te halen, maar vooral ook om contact te leggen met een innovatieve doelgroep om hen te interesseren in hun producten.
First Flight van Sony
Sony heeft al sinds 2015 een heel eigen platform waarbij Japanse klanten nieuwe innovatieve producten in een heel vroeg stadium kunnen ondersteunen. Hiermee doet Sony al direct marktonderzoek naar de wensen van haar klanten en krijgt zij feedback op beta producten van de early-adaptors die deze initiatieven steunen.
BuurtAED.nl van Hartstichting en Philips
Vanuit maatschappelijk oogpunt is de samenwerking van de Hartstichting en Philips met BuurtAED.nl een interessant platform om te noemen. Het gaat hierbij niet om innovatie, maar het verhogen van bekendheid rond AEDs en het plaatsen van deze AEDs op meer locaties door het land. Het project was zeer succesvol en in ruim 5.000 buurten lopen acties om een AED te plaatsen,
Contact
Meer weten over nieuwe financieringsvormen en trends in mkb financiering in binnen- en buitenland?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (ronald@kleverlaan.com) of telefoon (06-28254452).
Comments ()