Mkb wil investeren maar heeft problemen financiering te vinden | SRA Rapport: Het mkb staat voor grote uitdagingen | 1 op 5 ondernemers heeft meer schulden dan voor corona | DLT pilot regime Europese Commissie

Vorige week schreef ik al dat in het VK de kredietverstrekking aan het kleinbedrijf aan het instorten is. Uit de laatste 2-maandelijkse peiling van ONL en Stichting MKB Financiering blijkt dit ook. Hoewel de ondernemers optimistischer zijn dan ooit, en graag willen investeren, blijken ze moeilijk terecht te kunnen bij bestaande financiers. Er is vooral een tekort aan risicokapitaal (achtergestelde leningen of aandelen).

Nu de stofwolken van 2 jaar Corona en steunmaatregelen zijn opgetrokken wordt nu de balans opgepakt hoe het mkb er werkelijk voor staat. Afgelopen weken werden diverse rapporten gepubliceerd, die een wisselend beeld geven.

Zo bleek uit het SRA rapport dat het brede mkb in 2021 heel goed gepresenteerd heeft en veel winst heeft gemaakt. Toegang tot financiering wordt echter wel als een probleem gezien.

De Kamer van Koophandel publiceerde echter een rapport waaruit bleek dat 1 op de 5 ondernemers meer schulden heeft dan voor Corona.

Minister Micky Adriaansens geeft aan dat ze niet weer nieuwe regelingen wil introduceren, maar roept ondernemers vooral op om beter gebruik te maken van bestaande regelingen.

Volgende week op het congres van SMF waar ze komt spreken zal ik haar hier over aanspreken. Ik ben benieuwd wat haar plannen zij om er voor te zorgen dat ondernemers beter ondersteund worden in het vinden van de subsidies, garantieregelingen en financiers.

Artikelen deze week:

• SRA Rapport: Het mkb staat voor grote uitdagingen
• Mkb wil investeren maar geeft aan niet terecht te kunnen bij bestaande financiers
• Micky Adriaansens: bestaande regelingen beter benutten
• Eén op de vijf ondernemers heeft meer schulden dan voor corona
• DLT pilot regime nu officieel beschikbaar
• Kop of Munt congres

Veel leesplezier weer deze week. Opmerkingen of aanvullingen? Stuur een reply op deze nieuwsbrief of mail me op ronald@kleverlaan.com.

Ronald

PS. Deze nieuwsbrief doorgestuurd gekregen? Aanmelden kan hier.

SRA Rapport: Het mkb staat voor grote uitdagingen

Het mkb heeft in 2021 financieel over de breedte goed gepresteerd, mede dankzij de coronasteun van de overheid. Er zijn echter grote verschillen. Dit komt naar voren uit het nieuwe SRA-rapport ‘Branches in Zicht 2022, de harde cijfers van Nederlandse ondernemingen’.

360.000 jaarrekeningen

Het rapport is gebaseerd op de jaarrekeningen van ondernemers die gebruik maken van SRA-accountantskantoren, die samen 55% van het mkb bedienen. Op basis van deze gegevens is een grootschalige cijferanalyse uitgevoerd van 360.000 jaarrekeningen.

Mkb-bedrijven met veel personeel hebben in het afgelopen coronajaar flinke winststijgingen behaald, mede dankzij de loonsteunregeling van de overheid. Zelfs in de horeca, een branche die herhaaldelijk de deuren moest sluiten, boekte bijna twee derde van de bedrijven een hogere winst dan afgelopen jaar. De winst is echter nog steeds 13% lager dan voor de corona crisis.

Winst, omzet, vermogenspositie en kredietwaardigheid gestegen

SRA is zeer positief over de financiële positie van het brede mkb, mede dankzij de coronasteun van de overheid. Niet alleen de omzet en de winst stegen, ook de vermogenspositie en de kredietwaardigheid zijn erg goed.

Maar de onderlinge verschillen tussen mkb-ondernemingen zijn wel groot, schrijven de onderzoekers. Waar sommige ondernemers plussen behalen, zijn er ook bedrijven waar dit nog lang niet het geval is. Bovendien zijn de opgebouwde buffers keihard nodig in het licht van de grote uitdagingen waar het mkb nu voor staat.

Omzetstijging ruim 10%, winststijging bijna 38%

In 2021 heeft het mkb ten opzichte van 2020 een omzetstijging van ruim 10% laten zien en een winststijging van bijna 38%. Dit zijn echter gemiddelden en er zijn behoorlijke verschillen tussen en in de branches, blijkt uit het rapport.

Uit de cijfers van de horeca blijkt dat, in vergelijking met het pre-coronajaar 2019, dat de sector nog lang niet op het oude niveau zit.

Problemen bij kleinere bedrijven en ZZP-ers

Bijna de helft van de onderzochte bedrijven boekte vorig jaar een winststijging van meer dan 50% ten opzichte van 2020, en dat zijn vooral grotere mkb-ondernemingen.

De meeste andere bedrijven, in hoofdzaak de kleinere ondernemingen met een omzet van minder dan €1 miljoen per jaar, zagen de winst in dezelfde periode minimaal halveren.

ZZP-ers en bedrijven zonder medewerkers, die geen gebruik konden maken van de loonsteunregeling, hebben echter juist te maken gehad met een scherpe winstdaling.

Zorgen over toegang tot financiering

Hoewel een groot deel van het mkb er goed voor staat, staat het mkb op dit moment voor grote uitdagingen. Daarbij valt te denken aan de sterk gestegen energieprijzen, de schaarste aan grondstoffen, de personeelstekorten en de koopkrachtdaling.

Harry Marissen (bestuurslid SRA) en Jacco Vonhof (voorzitter van MKB-Nederland) vinden het zorgelijk dat het mkb steeds moeilijker aan financiering kan komen:

''Dat vind ik een zorgwekkende ontwikkeling'', zegt Marissen. ''Bedrijven moeten zich wapenen voor de toekomst en blijven innoveren en investeren, ook in de energietransitie.''

Jacco Vonhof: ''We mogen trots zijn op de prestaties van ondernemers. [..] We maken ons zorgen over de ondernemers die met forse coronaschulden overeind moeten blijven. Het kabinet moet voor deze groep aandacht houden. We staan als ondernemers voor forse innovatie en dus investeringsuitdagingen. Digitalisering en robotisering zullen, gegeven de krappe arbeidsmarkt, een impuls krijgen. Investeringen om te voldoen aan de duurzaamheidseisen vragen sowieso veel van het mkb. Het is heel mooi nieuws dat het eigen vermogen gemiddeld in het mkb op peil is gebleven in 2021. Dat de toegang tot financiering niet is verbeterd, is een flinke tegenvaller. Als we dit niet oplossen, gaan we onze ambities niet halen.''

Onvoldoende matching tussen vraag en aanbod

Afgelopen maanden schreef ik regelmatig over de grote verschillen in het mkb. Een deel van de bedrijven draait zeer goed en wil gaan investeren. Daarnaast zijn er echter ook 220.000 ondernemingen met (grote) schulden.

Het vreemde is dat beide groepen ondernemers aangeven op dit moment lastig aan financiering te kunnen komen. Zie ook het onderzoek ONL/SMF in het volgende artikel in deze nieuwsbrief.

Rapport: SRA-rapport 'Branches in Zicht 2022, de harde cijfers van Nederlandse ondernemingen'.

Mkb wil investeren maar geeft aan niet terecht te kunnen bij bestaande financiers

Sinds de start van de coronacrisis in maart 2020 hebben ONL voor Ondernemers en Stichting MKB Financiering elke twee maanden gepeild hoe het met de liquiditeit en financiering van het mkb staat.

In mei 2022 is de tiende peiling uitgevoerd, waarin te zien is dat het mkb weer positief naar de toekomst kijkt en wil gaan investeren. Ondernemers kunnen echter de benodigde financiering niet via traditionele financiers aantrekken en zijn op zoek naar nieuwe investeerders, waaronder investeringen vanuit personeel.

Meer dan helft ondernemers wil gaan investeren

55% van de ondernemers geeft aan op korte termijn of binnen 3 maanden te willen investeren. Dit is een stuk hoger dan tijdens het dieptepunt van de corona crisis toen maar 25-30% bereid was om te gaan investeren. Het percentage bedrijven met een urgent liquiditeitsprobleem is op het laagste punt sinds de start van de metingen gekomen en gedaald naar 18%.

Wel blijken ondernemers moeilijk terecht te kunnen bij banken en bestaande financiers. Slechts 3% van de deelnemers aan het onderzoek geven aan bij de bank terecht te kunnen. Maar ook bij andere financiers in de markt lijken de ondernemers niet aan te kunnen kloppen.

41% staat open voor externe investeerders

Ondernemers geven wel aan dat ze open staan voor investeringen door externe investeerders, waarbij een deel wel terughouden is en het alleen wil doen wanneer dit door vrienden, familie of personeel wil doen. In totaal staat 41% hier nu echter open voor, waarbij ca. 1/3 aangeeft dat ze personeel ook graag willen laten participeren.

Micky Adriaansens: bestaande regelingen beter benutten

Minister Adriaansens gaf in een vraaggesprek bij BNR aan dat het Ministerie van EZK een goed beeld heeft van hoe het bedrijfsleven er voor staat. Ook zij ziet de tweedeling in het mkb, van bedrijven waar het heel goed mee gaat, maar ook het grote deel bedrijven wat in de problemen zit.

Geen financieringsprobleem, maar matchingsprobleem

Ze ziet ook dat ondernemers nog steeds veel problemen hebben met het aantrekken van financiering. Zij geeft echter aan dat ondernemers nog onvoldoende gebruik maken van de regelingen die beschikbaar zijn voor hen in plaats van nieuwe regelingen introduceren.

Bedrijven moeten weerbaarder worden

Opvallend is ook haar uitspraak dat bedrijven weerbaar moeten zijn. Ze geeft duidelijk aan dat de overheid in de toekomst minder snel ondernemers zal gaan compenseren. De stijgende energieprijzen bijvoorbeeld, moeten bedrijven zelf een oplossing voor vinden, geeft ze aan:

"We proberen partijen te helpen zich zo goed mogelijk aan te passen. Ieder bedrijf moet weerbaar zijn. Kijk wat voor risico's er op je bedrijf afkomen en kijk hoe je daarmee omgaat. Dat hoort bij een bedrijf runnen."

€11 miljard in Duitsland voor garanties en leningen tegen lage rente

Dit terwijl er in Duitsland een pakket met steunmaatregelen van €11 miljard wordt opgetuigd op dit moment om bedrijven te steunen die in de problemen komen met de Russische sancties.

De Europese Commissie heeft hier al akkoord op gegeven. Hiermee worden garanties tot 90% gegeven en leningen met lage rente om onderneming te ondersteunen die geraakt worden door de Russische sancties. Dit komt bovenop een ander pakket van €20 miljard wat Duitsland hier eerder al voor had vrijgemaakt.

Tweede Kamer wil compensatie voor ondernemers

In de Tweede Kamer werd vandaag een motie aangenomen van Mustafa Amhaouch die opriep op bestaande Corona-regelingen die niet volledig zijn gebruikt (BMKB-C, BL en GO-C) geschikt te maken voor getroffen bedrijven als gevolg van de oorlog in Oekraïne.

Adviesrapport "Dienstbare Dienstverlening" - Comité voor Ondernemerschap

Voor ondernemers is het vinden van advies zeer versnipperd. Het is belangrijk dat de overheid een regierol op zich neemt en de wildgroei aan adviesactiviteiten en diensten van (semi-) publieke dienstverleners gaat kanaliseren.

Dit is het advies van het Nederlands Comité voor Ondernemerschap nav een onderzoek van KplusV naar de staat van de dienstverlening en knelpunten in de adviesmarkt. Het advies is tot stand gekomen na verzoek van het kabinet om een aantal aanbevelingen te doen ter versterking van de impact van informatie en advies aan ondernemers. Het advies kent twee componenten:

• landelijke afspraken op hoofdlijnen maken over het aanbod van mkb-dienstverlening met KvK, RVO en ROM’s,
• een specifieke aanpak voor transitiethema’s (verduurzaming, digitalisering, arbeidsmarkt).

Positief is dat er in het onderzoek nu rekening is gehouden met het brede mkb en niet alleen met de startups en innovatieve voorlopers in de markt.

Het samenbrengen van adviesdiensten rond financiering was in 2012 de reden tot de oprichting van de British Business Bank in het VK. Ik schreef hier al eerder een uitgebreide analyse over waarom dit in Nederland ook hard nodig is om voor ondernemers een centraal aanspreekpunt te hebben.

Activiteiten afstemmen tussen KvK, RVO en ROM's

Minister Kaag zal pas na de zomer een inhoudelijke reactie geven op het rapport en het regeringsstandpunt delen. Wel zal er op korte termijn een "bestuurlijke bijeenkomst" worden georganiseerd met de KvK, RVO en ROM’s. De Minister wil dit doen om "het gecreëerde momentum en positieve energie bij de stakeholders te behouden".

Bronnen:

• Kamerbrief Minister Kaag nav rapport Dienstbare dienstverlening
• Rapport 'Dienstbare dienstverlening' van het Nederlands Comité voor Ondernemerschap

Eén op de vijf ondernemers heeft meer schulden dan voor corona

Bijna één op de vijf ondernemers (met meer dan vijf werknemers) geeft aan meer schulden te hebben dan voor de corona-crisis.

Vooral bedrijven in de horeca (50,6%) en in de sector cultuur, sport en recreatie (41,7%) geven aan dat de schuldenlast hoger is dan voor de crisis. En het zijn vooral kleinere mkb-bedrijven die met meer schulden zitten.

Dit meldt KVK op basis van de onlangs verschenen Conjunctuurenquête Nederland.

6% kleine bedrijven heeft problematische schulden

Relatief veel kleinere bedrijven (6,0% van de bedrijven met 5 tot 20 werknemers en 4,9% van de bedrijven met 20 tot 50 werknemers) geven aan dat de gestegen schuldenlast problematisch is voor het bedrijf.

Dit is gelukkig minder dan de kleine ondernemingen in het VK, waar 11% aangeeft nog dit jaar te moeten stoppen, maar het is nog steeds een zorgelijk percentage.

Hierbij zijn alle bedrijven zonder personeel of zzp-ers trouwens nog niet meegenomen, terwijl uit de SRA cijfers ook wel bleek dat deze categorie er nu het slechtste voor staat.

DLT pilot regime nu officieel beschikbaar

Op 2 juni is definitief de nieuwe wetgeving (2022/858) gepubliceerd die pilots mogelijk gaat maken, gebaseerd op DLT (distributed ledger technology).

Hiermee worden experimenten mogelijk gemaakt om met de nieuwe technologie oplossingen te ontwikkelen die in theorie snelle, veiliger en goedkoper zijn dan bestaande infrastructuur voor financiële diensten.

Drie oplossingen mogen ontwikkeld worden

Binnen de DLT-wetgeving wordt specifiek aangegeven dat er 3 financiële platformen ontwikkeld mogen worden:

• DLT multilateral trading facilities (DLT MTF)
• DLT settlement systems (DLT SS)
• DLT trading and settlement systems (DLT TSS)

Open voor nieuwe aanbieders

Bestaande financieel dienstverleners mogen deze diensten alleen aan gaan bieden na aanvullende toestemming. Daarnaast mogen ook nieuwe aanbieders een aanvraag indienen om onder deze nieuwe wetgeving hun diensten aan te bieden. Het voordeel is dat de diensten dan in heel Europa aangeboden kunnen worden.

Hoewel er zware eisen aan de aanbieders zal worden gesteld, zullen ze onder het pilot regime ook zeer veel vrijstellingen aan kunnen vragen, om de innovatie aan te jagen.

23 maart 2023

Vanaf 23 maart 2023 kunnen deze aanbieders van start. Het is tijdelijke wetgeving die maximaal 6 jaar actief zal zijn. Daar houdt het echter niet op. In de tweede helft van 2024 zal waarschijnlijk de MiCA wetgeving in gaan (Crypto-assets).

In 2026 zal de pilot geëvalueerd en eventueel aangepast worden. Dan gaat ook bepaald worden of er losse wetgeving voor DLT financiële producten en niet-DLT producten gaat komen. Een van de scenario's kan zijn dat dan besloten wordt dat er één geharmoniseerd wetgevend kader gaat komen.

Voor de geïnteresseerden is de gedetailleerde samenvatting op de website van Deloitte Luxemburg een aanrader om verder te lezen.

Kop of Munt congres

Stichting MKB Financiering (SMF) organiseert op maandag 13 juni 2022 in Utrecht het congres Kop of Munt, over de veranderende MKB financieringsmarkt.

Dit jaarlijkse event van SMF is het belangrijkste event voor mkb financiers, mkb financieringsadviseurs en andere belanghebbenden uit de sector.

Volle zaal

Het congres is zo goed als uitverkocht. Het wordt volgende week een bijzondere dag!

Contact

Meer weten over community finance, community ownership en trends in mkb financiering in binnen- en buitenland?

Ik geef regelmatig lezingen, workshops en inspiratiessessies voor management teams of op congressen. Interesse?

Neem gerust contact op via een reactie op deze nieuwsbrief, via mail (ronald@kleverlaan.com) of telefoon (06-28254452).