Transparantie bij crowdfunding | Rabo en bol.com bieden flexibel krediet | BewonersBedrijven zoeken kapitaal

Enkele kritische artikelen verschenen deze week in het Financiële Dagblad over gebrek aan transparantie bij crowdfunding platformen. Is dit terecht? Deze week bespreek ik wat (zelf)regulering mogelijk kan oplossen.

Daarnaast een artikel over het nieuwe flexibele krediet wat Rabobank gaat aanbieden aan bol.com partner verkopers. De samenwerking tussen platformen en financiële instellingen om innovatieve financiële diensten aan te bieden is internationaal al eerder gestart en begint nu ook in Nederland van de grond te komen.

Verder deze week:

• Speelkwartier is voor crowdfundplatforms voorbij
• Rabobank verstrekt korte-termijn krediet aan BOL.com partners
• BewonersBedrijven zoeken kapitaal voor maatschappelijke doelstellingen
• De impact van Community Crowdfunding in Londen
• Fusie Seedrs en Crowdcube gaat niet door

Veel leesplezier weer deze week. Opmerkingen of aanvullingen? Stuur een reply op deze nieuwsbrief of mail me op ronald@kleverlaan.com.

Ronald

PS. Deze nieuwsbrief doorgestuurd gekregen? Aanmelden kan hier.

Speelkwartier is voor crowdfundplatforms voorbij

Harde kritiek deze week op het gebrek aan transparantie richting particuliere beleggers bij crowdfundingplatformen. In enkele artikelen schrijft het Financieel Dagblad over "weinig inzicht in risico en rendement" en "Crowdfundplatforms presenteren vaak mistige projecten".

Meer (zelf)regulering nodig

Hoewel er bij sommige crowdfunding projecten en platformen wat mij betreft ook niet altijd even zorgvuldig gecommuniceerd wordt, gaat een deel van die beschuldigingen wat mij betreft te ver en beschadigd het onnodig de sector, omdat er grote verschillen zijn in kwaliteit in de sector. Daarnaast gaat het in de traditionele financiële sector en bij andere financiers ook niet altijd alles goed, dit is alleen niet altijd extern zichtbaar. Het aantal defaults bij crowdfunding platformen valt tot nu toe nog erg mee en ook crowdfunding investeerders met grote aantal leningen geven aan dat betalingen nog steeds goed doorlopen. De crowdfunding sector lijkt nu juist gestraft te worden vanwege de transparantie die zij tonen.

Dit betekend niet dat er niets verbeterd kan worden. De verbeteringen in de sector staan al enige tijd stil en regulering en zelfregulering binnen deze sector zal zeker veel serieuzer moet worden genomen. In Duitsland en Frankrijk, waar de crowdfunding wetgeving al langer wettelijk geregeld is, blijkt dat dit de kwaliteit van de projecten verhoogd en meer transparantie oplevert. Daarnaast is echter sterke zelfregulering daar ook georganiseerd om bovenwettelijke afspraken vast te leggen. In Nederland heeft de AFM formele wetgeving lang afgehouden en werd gewacht op Europese wetgeving.

ECSP wetgeving lost deel problemen op

Met de aankomende ECSP wetgeving worden gelukkig een aantal van de belangrijkste zaken rond transparantie binnen crowdfunding platformen opgelost. Het is jammer dat de journalisten zich hier niet in verdiept hebben, omdat de toezichthouders en crowdfunding sector zich hier de laatste jaren juist hard voor hebben gemaakt en veel tijd aan besteden.

Dit jaar wordt de detals van de wetgeving door ESMA (Europese toezichthouder), EBA (bankentoezicht) en de verschillende Europese toezichthouders en crowdfunding branchevertegenwoordigers nog verder uitgewerkt. Een deel van de problemen die in de artikelen worden genoemd zullen hiermee aangepakt worden.

Het gaat te ver om hier in alle (juridische) details te duiken, maar een groot deel van de transparantie zal verbeterd worden door het standaardiseren van de investeringsinformatie in een Key Investment Information Sheet va maximaal 6 pagina's:

Key Investment Information Sheet - Er zal een standaard (kort) document komen met standaard (risico) informatie per project. In de ECSP-wetgeving (Article 23) is dit nog redelijk algemeen beschreven, maar wat er o.a. in staat:

• Article 23.7: The key investment information sheet shall be fair, clear and not misleading
• Article 23.8: The crowdfunding service provider shall request the project owner to notify it of any change of information in order to keep the key investment information sheet updated at all times and for the duration of the crowdfunding offer. The crowdfunding service provider shall immediately inform investors who have made an offer to invest or expressed an interest in the crowdfunding offer about any material change to the information in the key investment information sheet that was notified to it.
• Article 23.9: Member States shall ensure the responsibility of at least the project owner or its administrative, management or supervisory bodies for the information given in a key investment information sheet. Those responsible for the key investment information sheet shall be clearly identified in the key investment information sheet by, in the case of natural persons, their names and functions or, in the case of legal persons, their names and registered offices, as well as declarations by them that, to the best of their knowledge, the information contained in the key investment information sheet is in accordance with the facts and that the key investment information sheet makes no omission likely to affect its import.

De exacte details van het KIIS document worden nu uitgewerkt in overleg tussen ESMA, de nationale toezichthouders en de brancheverenigingen. Hierin is ESMA gevraagd om het volgende uit te werken (Article 23.16):

ESMA shall develop draft regulatory technical standards to specify the following:

(a) the requirements for and content of the model for presenting the information referred to in paragraph 6 and Annex I;

(b) the types of main risks that are associated with the crowdfunding offer and therefore must be disclosed in accordance with Part C of Annex I;

(c) the use of certain financial ratios to enhance the clarity of key financial information, including for presenting the information referred to in point (e) of Part A of Annex I;

(d) the commissions and fees and transaction costs covered by point (a) of Part H of Annex I, including a detailed breakdown of direct and indirect costs to be borne by the investor.

Transparantie voor investeerders

De templates hiervoor die ik tot nu toe heb gezien zijn redelijk gedetailleerd en zijn er op gericht om zoveel mogelijk transparantie te verschaffen voor de investeerder. De eerste 2 jaar gaat ESMA ook alle KIIS documenten opvragen en analyseren om te zien of er (grote) verschillen per platform of land zijn.

Crowdfunding: Peer-2-peer lenen of community financiering?

Deze berichten leggen ook een zwak punt bloot bij bestaande crowdlending platformen, waarbij ze twee markten bedienen: ondernemers die financiering zoeken en investeerders die zo min mogelijk risico willen lopen.

De toegevoegde waarde van crowdfunding was oorspronkelijk dat betrokken investeerders zelf een goede risico-inschatting konden maken van het project omdat zij er een persoonlijke band mee hadden of zich gingen verdiepen in de onderneming.

Nu de grote crowdlending platformen verder zijn opgeschoven naar een investeringsplatform voor beleggers, waarbij projecten binnen enkele minuten gefinancierd worden, wordt de bescherming van de beleggers en kwaliteit van de risicobeoordeling door de platformen zelf veel belangrijker. De nieuwe ECSP wetgeving richt zich hier dan ook op en schroeft voorwaarden voor bescherming van particuliere beleggers op en scherpt de eisen voo platformen aan.

Dit is in lijn met de ontwikkelingen in het VK en Amerika, waarin we zien dat deze platformen steeds meer investeringsfondsen worden. Zij trekken ook steeds meer institutionele financieringen aan, waarbij ze Peer-2-Peer/marketplace leenplatformen worden, waarbij sommige platformen, zoals ZOPA, zelfs een banklicentie aanvragen. Een volgende stap is een model waarin de platformen (bijna) alleen nog maar ondernemers financieren met institutioneel geld, zoals is gebeurd met FundingCircle (VK) en LendingClub (USA) die afgelopen jaar hebben besloten om geen particuliere investeerders meer toe te laten op hun platform. Kapitaal aantrekken van institutionele financiers kan namelijk veel goedkoper zijn, waarmee scherpere tarieven geboden kunnen worden aan ondernemers.

Persoonlijk zie ik nog steeds heel veel meerwaarde in ondernemers en platformen die in blijven zetten op de toegevoegde waarde van crowdfunding. Naast het financieren zorgt de betrokken community ook voor omzet en zelfs coaching. Deze vorm van "community financiering" zal zeker moeten blijven bestaan en laat heel duidelijk zien wat de innovatie en meerwaarde is van crowdfunding binnen de financiële sector.

Crowdfunding platformen zullen zelf een heel bewuste keuze moeten gaan maken of zij zich in de richting van een "digitale bank" willen ontwikkelen, waarbij steeds meer kapitaal vanuit institutionele bronnen zal gaan komen, of zich vol in willen gaan zetten op "community financiering", waarbij vooral de ondernemer voorop komt te staan die binnen zijn/haar eigen netwerk financiering gaat ophalen, tegen acceptabele voorwaarden.

Aanvullend toezicht en bovenwettelijke gedragscode

Lex van Teeffelen (lector Financieel Economische Innovatie bij de Hogeschool Utrecht) heeft input geleverd voor het FD artikel en gaat in zijn kritiek nog een stap verder. Hij geeft in een artikel op Linkedin zelfs aan dat er misleiding van beleggers heeft plaatsgevonden. Ik heb geen inzicht in de bedrijfsgegevens van de case die hij beschrijft, dus kan daar geen inschatting van maken, maar het lijkt mij ver gaan dat dit moedwillig heeft plaatsgevonden. Daarmee ondermijnt een platform niet alleen de lange-termijn levensvatbaarheid voor zichzelf namelijk, maar ook de betrouwbaarheid van de branche.

Wel ben ik het eens met Lex dat er stappen gemaakt moeten worden in het verhogen van de kwaliteit in de sector.

"In Nederland is werk te doen. Een sense of urgency is nodig bij de wetgever, het ministerie van Financiën, de toezichthouders en binnen de niet-banciare financiers zelf. Er zijn minimale standaarden nodig, mogelijk via een bovenwettelijke gedragscode. Daaronder vallen ondermeer de risico-analyse, vastgestelde events voor bijstellingen en een heldere pricing."

Een belangrijke stap is de nieuwe Europese Crowdfunding wetgeving die in november van dit jaar actief wordt, waarbij ik hierboven al een van de onderdelen daarvan heb besproken. Op dit moment worden details hiervoor vastgesteld, waardoor het de AFM een duidelijk toezichtkader geeft om in te grijpen bij mogelijke misstanden.

Maar daarnaast is ook zelfregulering belangrijk, omdat niet alles vooraf in wetten is vast te leggen en dit ook niet wenselijk is in een innovatieve en een zich ontwikkelende sector. Ook stijgen de kosten van toezicht daardoor heel sterk.

Dat is ook de reden dat Stichting MKB Financiering in overleg met non-bancaire financier, ondernemersnetwerken, toezichthouders en het Ministerie van EZK met de Gedragscode MKB Financiers is gekomen die de mkb ondernemer aanvullend beschermd en toeziet op passend financieren.

Zelfregulering zal de komende jaren alleen maar belangrijker worden en de sector zal hier ook actief zelf aan bij moeten dragen. Zoals het Financieel Dagblad ook schrijft: "Bij een volwassen sector horen immers volwassen verantwoordelijkheden. Het speelkwartier is nu echt voorbij."

Rabobank verstrekt korte-termijn krediet aan bol.com partners

Rabobank lanceert een nieuw Fintech product ("Flexibele Financiering") om ondernemers die via bol.com handelen korte termijn financiering te verstrekken voor werkkapitaal tussen de 5.000 en 250.000 euro.

Flexibele aflossing op basis van omzet

Opvallend is dat de omvang van de lening, maar ook de aflossing direct gekoppeld zijn aan de omzet van de ondernemer via het bol.com platform. Op basis van de data van bol.com kijkt Rabobank naar de omzet van afgelopen twaalf maanden en koppelt dit aan de banktransacties (via PSD2). Binnen enkele dagen kan het geld op de rekening staan van de ondernemer.

ING ging de Rabobank afgelopen jaar al voor door een samenwerking aan te kondigen met Amazon waarbij zij kredieten tot 3 jaar verstrekken tussen de €10.000-€750.000.

In 2015 heeft Google ook al een eigen programma opgezet om kredieten te verstrekken aan partners binnen haar eigen netwerk.

Reguliere bankrentes door goedkoop kapitaal

De Rabobank claimt "reguliere bankrentes" te kunnen bieden, o.a. door selectief te zijn in het accepteren van klanten.  De regeling staat alleen open voor bol-partners die meer dan €30.000 via Bol.com verkopen en langer dan twaalf maanden onderdeel zijn van het partnernetwerk, waardoor een goed inzicht te krijgen is in de risico's.

De leningen hebben een looptijd van drie maanden tot een jaar. Volgens Rabobank kunnen ze lagere tarieven bieden dan de non-bancaire financiers die nu actief zijn in de markt. Belangrijkste reden volgens de woordvoerder: "Onze financieringskosten zijn sowieso lager".

Hoe hoog die rente is, is in ieder geval onduidelijk, daar zijn bol.com en Rabobank niet erg transparant over. Ook op de FAQ pagina is hier niets over te vinden, ook niet over de bandbreedte of aanvullende kosten. Alleen dat er een "indicatieve rente" wordt getoond aan de eind van het aanvraagproces.

Op de aanvraagpagina bij Fundr wordt al iets meer duidelijk. De afsluitkosten zijn €450 voor aanvragen van <€100.000 en €950 voor aanvragen >€100.000. Ook moet minimaal 10-15% per maand automatisch worden afgelost op de lening.

Een mooi innovatie van Rabobank waarbij zij ook inzien dat traditionele bankproducten niet meer werken voor kleine ondernemers, maar dat dit soort innovatieve oplossing een meerwaarde kunnen bieden. Internationaal hebben meerdere platformen die geïntroduceerd en door de directe toegang tot (omzet) gegevens kunnen scherpe tarieven worden geboden.

Het levert in ieder geval meer concurrentie op en mogelijkheden voor ondernemers. Het is nu afwachten of de ondernemers op bol.com hier inderdaad gebruik van gaan maken.

BewonersBedrijven zoeken vernieuwd kapitaal voor maatschappelijke doelstellingen

Er komt gelukkig steeds meer aandacht voor community businesses in Nederland. Een belangrijke vorm hiervan zijn BewonersBedrijven, die op een ondernemende manier maatschappelijke uitdagingen oppakken in een buurt. Social Enterprise NL en LSA Bewoners zijn een groot onderzoek gestart om uit te vinden welke nieuwe financieringsinstrumenten ontwikkeld kunnen worden om de toegang tot financiering voor BewonersBedrijven te vergroten.

Uitkomsten survey

Om in kaart te brengen wat de problemen zijn waar deze BewonerBedrijven tegenaan lopen is een survey gestart. De belangrijkste inzichten die daar uit naar voren komen:

• Om de maatschappelijke impact te kunnen borgen is het aantrekken van kapitaal/financiering en het ontwikkelen van een steviger verdienmodel essentieel.
• Ruim driekwart van de BewonersBedrijven wil in de komende twee jaar financiering zoeken.
• Iets meer dan de helft van de BewonersBedrijven heeft het idee dat er onvoldoende financiers of financieringsmogelijkheden beschikbaar zijn.
• De grote meerderheid gebruikt vastgoed voor de onderneming en geeft aan dat dit vastgoed (zeer) belangrijk is voor het behalen van de missie.

Community Ownership Fund

Op dit moment zijn er inderdaad relatief weinig externe investeerders die zich op deze doelgroep richten, omdat de financiële rendementen laag en de risico's hoog zijn. Ondanks de zekerheden die het vastgoed kan leveren. In principe zou het Stadmakers Fonds hier een rol in kunnen spelen, maar hun budget is zeer beperkt.

Het zou mooi zijn als we ook in Nederland toe kunnen werken naar een "Community Ownership Fund", waarbij de overheid goedkope financiering beschikbaar stelt voor BewonersBedrijven met maatschappelijke doelstellingen. Enkele weken geleden schreef ik al over de 150 miljoen pond die in het VK hiervoor beschikbaar zijn gemaakt.

Wellicht een mooie ambitie om in de nieuwe kabinetsplannen op te nemen?

Training en support voor BewonersBedrijven

Omdat er nog veel werk te verrichten is, is het goed om te zien dat Social Enterprise NL en LSA Bewoners ook een subsidie hebben ontvangen van €1 miljoen van de Postcode Loterij om de komende 3 jaar actieve ondersteuning te bieden aan BewonersBedrijven om ze verder te professionaliseren.

Er komt een programma van training en support waardoor beginnende en ervaren BewonersBedrijven verder kunnen professionaliseren. Zo ontwikkelen de ondernemingen onder meer de expertise en vaardigheden die nodig zijn om duurzaam inkomsten te genereren en maatschappelijke impact te realiseren.

Een mooi uitgangspunt van het programma: "Iedere wijk verdient immers een BewonersBedrijf!"

De impact van Community Crowdfunding in Londen

In Londen loopt al 5 jaar een civic crowdfunding samenwerking, waarbij lokale projecten die via civic crowdfunding financiering ophalen, aanvullende co-financiering ontvangen in de vorm van een subsidie.

Uit onderzoek van NESTA blijkt dat 20.000 bewoners bij hebben gedragen aan 130 projecten en bijna 5 miljoen pond hebben gedoneerd aan deze projecten. Naast de financiële bijdrage leverde het de volgende toegevoegde waarde op voor de initiatiefnemers van de projecten:

• 77% geeft aan meer ondersteuning te voelen voor hun projecten
• 72% geeft aan dat de betrokkenheid in d buurt is verbeterd
• 86% geeft aan dat de kennis en kunde van de medewerkers verhoogd is door de campagne
• 65% geeft aan activiteiten te kunnen financieren die anders niet mogelijk waren geweest
• 73% geeft aan in het vervolg vaker campagnes te gaan starten

Hieronder een video van de resultaten

Fusie Seedrs en Crowdcube gaat niet door

Opvallend nieuws uit het VK. De twee grootste equity crowdfunding platformen in het VK (Seedrs en Crowdcube) hadden afgelopen jaar aangekondigd te gaan fuseren. De Britse toezichthouder heeft dit echter tegengehouden. Hoewel de definitieve reden nog niet bekend is gemaakt, lijkt "marktconcentratie" het belangrijkste argument.

De platformen zijn het er niet mee eens en vinden dat de toezichthouder "de markt niet begrijpt". Het lijkt er op dat de toezichthouder alleen heeft gekeken naar marktconcentratie van equity crowdfunding platformen (waarmee zij niet alleen in het VK, maar zelf in Europa een leidende positie zouden krijgen), maar de platformen claimen dat zij juist in competitie zijn met VCs en investeringsfondsen en dat een sterke "crowd"-speler hier juist belangrijk voor is.

Het lijkt er op dat beide partijen zich nu echter wel hebben neergelegd bij de beslissing. Seedrs is in ieder geval weer een eigen, nieuwe financieringsronde gestart. Het is nu wachten op de reactie van Crowdcube. Het lijkt er op dat zij minder goed gefinancierd zijn en de vraag is of zij het alleen vol kunnen houden. Het effect kan dan zijn dat er dan alsnog op termijn 1 platform over blijft.

Contact

Meer weten over nieuwe financieringsvormen en trends in mkb financiering in binnen- en buitenland?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (ronald@kleverlaan.com) of telefoon (06-28254452).